18 czerwca 2015 roku 7 ministrów: z Austrii, Belgii, Francji, Niemiec, Luksemburga, Holandii i Szwecji wystosowało pismo do Marianne Thysen, komisarza ds. zatrudnienia, spraw socjalnych i mobilności pracy.

Poniżej przedstawiamy treść pisma, przetłumaczonego przez biuro ZMPD, oraz załączamy pismo w wersji oryginalnej, w języku angielskim.

Szanowna Pani Komisarz,

Z zadowoleniem przyjmujemy inicjatywę Komisji Europejskiej przeglądu Dyrektywy o delegowaniu pracowników w kontekście zapobiegania dumpingowi socjalnemu i nadużywania swobody świadczenia usług. Na tym etapie zawartość i cel przedsięwzięcia nie są jeszcze do końca jasne, stąd chcielibyśmy skorzystać z okazji i przedstawić nasze stanowisko. W naszym przekonaniu „rewizja” powinna utorować drogę do „modernizacji” Dyrektywy o delegowaniu pracowników. Jeśli chcemy nadać znaczenie zasadzie "równa płaca za taką samą pracę w tym samym miejscu" na naszych rynkach pracy, to uważamy, że Dyrektywa wymaga modernizacji.

Transgraniczny przepływ pracowników w UE jest sukcesem. Nasze gospodarki i społeczeństwa, a także poszczególni obywatele UE, czerpią z tego korzyści. Oparta na podstawowych zasadach UE swoboda przepływu pracowników i prawo oddelegowywania pracowników przez firmy do innych państw UE w ramach „swobodnego przepływu usług zasługują na nasze pełne i stałe poparcie. Uważamy, że w ramach tych praw powinna mieć zastosowanie zasada równego wynagrodzenia za taką samą pracę w tym samym miejscu.

Delegowanie jako nowy model biznesowy
W ostatnich latach charakter delegowania zmieniał się i rozwijał. Obawiamy się, że usługi o charakterze tymczasowym bez obecności na krajowym rynku pracy mogły się przekształcić w usługi częściowo stałe, już z faktyczną i trwałą obecnością na krajowym rynku pracy. Zdecydowanie opowiadamy się za uczciwą konkurencją wewnątrz UE. Obecnie jednakże pracodawcy delegowanych pracowników mogą cieszyć się niesprawiedliwą przewagą w porównaniu z pracodawcami w krajach przyjmujących pracowników.

Pracodawcy mogą kreować i stosować korzystne dla siebie rozwiązania delegowania pracowników, które mogą angażować delegowanych pracowników na ograniczonych warunkach pracy. Jest tak, ponieważ tylko część przepisów, tych „bezwzględnie obowiązujących”, musi być przez nich stosowana. Dodatkowo, na podstawie rozporządzenia UE w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (883/2004/UE) delegowani pracownicy mogą być ubezpieczani w ich kraju pochodzenia. W sytuacji, gdy przepis rozporządzenia nie ma zastosowania, przepis na prowadzenie działalności w dwóch lub więcej państwach członkowskich stosuje się w podobny sposób. Może to oznaczać mniej ochrony socjalnej dla pracowników delegowanych oraz znaczną przewagę finansową dla firm delegujących. W ten sposób obecny system może być stosowany w celu zmniejszenia kosztów pracy oraz uzyskania przewagi konkurencyjnej na rynku.

Inną kwestią jest niewłaściwe stosowanie lub nadużywanie obecnej Dyrektywy o delegowaniu pracowników. Istnieje wiele przykładów skomplikowanych środków prawnych i fiskalnych ad hoc, które prowadzą do nadużyć przepisów Dyrektywy z 1996r. Bardziej precyzyjne i zharmonizowane interpretacje niektórych przepisów mogłyby zapobiec tym nadużyciom.
Populiści mogą próbować wykorzystać kwestię społecznego dumpingu i nierównego traktowania, aby podważyć zasadność zasady swobodnego przepływu. Nie chcemy, aby ten filar UE został uszkodzony poprzez malejące poparcie. To może ostatecznie podważyć zasadność UE. Aby temu zapobiec powinniśmy dążyć do zapewnienia dobrych warunków pracy dla wszystkich pracowników.

Naszym zdaniem uczciwa konkurencja jest ważna zarówno dla transgranicznych pracowników, jak i pracodawców, oraz dla pracowników i pracodawców w przyjmującym państwie członkowskim. Swobodny przepływ powinien działać w interesie wszystkich obywateli europejskich. Wierzymy, że złotą zasadą swobodnego przepływu powinna być: "równa płaca za równą pracę w tym samym miejscu". Przy poszanowaniu swobodnego przepływu pracowników, powinno się stosować do pracowników delegowanych te same przepisy dot. wynagrodzeń, co stosuje się do pracowników krajowych, w celu zapewnienia godnej pracy, odpowiednich standardów pracy, a także w celu zapobiegania nadużyciom swobodnego przepływu usług. Wprowadzenie w życie zasady równego wynagrodzenia za taką samą pracę w tym samym miejscu pracy wymaga stosowania jednakowych przepisów płacowych do wszystkich pracowników, którzy wykonują pracę w państwie członkowskim, niezależnie od tego, czy są oni zatrudnieni w kontekście oddelegowania czy nie. Uniemożliwiłoby to również obejście przepisów delegowania, między innymi przez fikcyjne firmy, ponieważ zasada równego wynagradzania miałaby zastosowanie niezależnie od zaistnienia faktu oddelegowania. Ponadto ważne jest, aby zająć się kwestią równego traktowania pracowników delegowanych w odniesieniu do składek społecznych. Warto pochylić się nad kwestią niższych składek dla pracowników delegowanych, aniżeli dla pracowników, którzy pracowali przez cały czas w tym samym państwie członkowskim -  w ten sposób zyskuje się przewagę konkurencyjną. To przyczyniałoby się do nieuczciwej przewagi państwa delegującego w krajowym sektorze usług. W tym samym czasie nierówne traktowanie pracowników delegowanych – w kwestii składek społecznych - może doprowadzić do niższych świadczeń i uprawnień emerytalnych dla pracowników delegowanych. Jeśli tak się stanie, będzie to oznaczać dyskryminację osób delegowanych w ramach swobodnego przepływu usług.

Dyrektywa o delegowaniu pracowników może zostać uznana za właściwe narzędzie do regulowania delegowania. Promuje swobodny przepływ usług i oferuje przedsiębiorcom możliwość zatrudniania pracowników delegowanych czasowo. Kiedy Dyrektywa została wprowadzona, istniała równowaga pomiędzy zasadą swobodnego przepływu usług a ochroną socjalną pracowników delegowanych. Kolejne orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości doprowadziły do sytuacji, że Dyrektywa wydaje się regulować maksymalny poziom warunków pracy, a nie - minimalny.

Egzekwowanie
Dyrektywa UE w sprawie egzekwowania prawa w ramach delegowania (2014/67 /UE) jest ważnym krokiem do lepszego egzekwowania przepisów Dyrektywy o delegowaniu pracowników. Wdrożenie Dyrektywy w sprawie egzekwowania przyczyni się do przejrzystości, wymiany informacji między państwami członkowskimi i zmniejszy nadużycia zapisów obecnej Dyrektywy o delegowaniu pracowników. Przyczyni się to bez wątpienia do funkcjonowania sprawiedliwego europejskiego rynku pracy. Jednak nie zmienia to faktu, że Dyrektywa dotycząca delegowania pracowników w obecnej formie nie stosuje w wystarczającym stopniu zasady równego wynagrodzenia za taką samą pracę w tym samym miejscu. Dlatego też pragniemy podkreślić potrzebę aktualizacji obecnych przepisów UE w sprawie delegowania.
W Europie obserwujemy coraz częstsze zjawisko delegowania pracowników. Mowa tu o tzw. deklaracjach A1. Liczba deklaracji A1 dla pracowników delegowanych wzrosła dwukrotnie w latach 2007 - 2013 (z 670 000 do 1 340 000). Jednak deklaracje A1 nie są bardzo wiarygodnym wskaźnikiem. Istnieje znaczna różnica między danymi rejestracyjnymi A1 i rzeczywistą liczbą delegowań w państwach członkowskich. Jest bardzo prawdopodobne, że rzeczywista liczba jest znacznie wyższa - aż trzy razy wyższa niż ilość deklaracji A1.     

Sugestie
Proponujemy Komisji rozważyć rozszerzenie zakresu oraz zmianę przepisów dot. warunków socjalnych i pracy, które mają zastosowanie do pracowników delegowanych. To zaspokoi zasadę równej płacy za równą pracę, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i umów zbiorowych w kraju, w którym praca jest wykonywana w ramach swobodnego przepływu pracowników i usług.

W odniesieniu do Dyrektywy o delegowaniu pracowników takie zmiany nie powinny powodować zmniejszenia poziomu ochrony pracowników, a wręcz przeciwnie - promować bardziej równe traktowanie, a tym samym mogą przyczynić się do poprawy warunków pracy pracowników delegowanych. Jeżeli spełnione zostaną wszystkie warunki prawne, delegowanie pracowników będzie nadal możliwe w ramach stosowania zasad zabezpieczenia społecznego państwa delegującego.

W tym kontekście Komisja może również rozważyć dodanie podstawy prawnej do Dyrektywy o delegowaniu pracowników. To może być szerzej analizowane w kontekście odniesienia Dyrektywy do zapisów Traktatu w kwestiach socjalnych, co udzieliłoby wskazówek Europejskiemu Trybunałowi Sprawiedliwości, że Dyrektywa ta ma na celu nie tylko ułatwienie swobodnego przepływu, ale również zapewnienie ochrony socjalnej dla pracowników transgranicznych. Warto także przeanalizować czy artykuły 151 i 153 TFUE (Traktatu o funkcjonowaniu UE) są odpowiednie. W celu umożliwienia skutecznego wprowadzenia w życie zasady równego wynagrodzenia za taką samą pracę w tym samym miejscu należy zauważyć, że państwa członkowskie mogą stosować własne przepisy w sprawie wynagrodzeń dla wszystkich pracowników działających na ich terytorium, niezależnie od istnienia sytuacji delegowania , czy jest to delegowanie prawdziwe czy fałszywe.

Obecnie czas trwania okresu delegowania nie jest określony. Dyrektywa stanowi, że delegowanie ma charakter tymczasowy. Nie ma dokładnych zapisów, kiedy dany pracownik staje się już pracownikiem „krajowym” i nie powinien być już objęty prawem kraju pochodzenia. Brak jasności w Dyrektywie w tym zakresie może stanowić ryzyko nadużycia swobody przepływu usług, jeśli delegowanie pracowników miałoby być wykorzystywane przede wszystkim jako instrument w redukcji kosztów pracy i zastąpieniu stałych pracowników, a nie promocji uczciwej konkurencji. Warto dalej analizować, jak potwierdzać tymczasowy charakter delegowania i skutecznie kontrolować czas jego trwania. Mając to na uwadze, zachęcamy Komisję do rozważenia zalet i wad określenia tymczasowego charakteru oddelegowania. 

Zakres i charakter Dyrektywy dotyczącej delegowania pracowników i rozporządzenie UE w sprawie koordynacji systemu socjalnego wyraźnie się różnią. Pomimo tego zachęcamy Komisję do analizy kwestii delegowania w kontekście kwestii socjalnych (883/2004/UE). W szczególności, przedmiotem dalszej analizy może być czy koordynacja pomiędzy brakiem zapisu dot. szczegółowych terminów delegowania w Dyrektywie, a istniejących limitów przewidzianych w rozporządzeniu 883/2004 / UE; mogłoby skutecznie zapobiec praktykom opartym na często powtarzanej lub przedłużanej pracy tymczasowej.

Lepsza koordynacja zapisów Dyrektywy o delegowaniu pracowników i przepisów stosowanych w transporcie drogowym powinna być rozważona, tak aby zapewnić bardziej odpowiednie stosowanie przepisów delegowania w tej konkretnej branży.

Procedury dotyczące deklaracji A1 są źródłem problemów. Cieszymy się z rewizji tych procedur w celu uczynienia ich bardziej efektywnymi, przejrzystymi i sprawiedliwymi. Jesteśmy za procedurą, która nie jest oparta na jednostronności, ale na współpracy między zainteresowanymi państwami członkowskimi. Poza tym, deklaracje A1 powinny zawierać zweryfikowane informacje. Także rola państwa członkowskiego przyjmującego zostanie wzmocniona, ponieważ będzie ono miało realne możliwości weryfikacji legalności delegowania, a także określenia obowiązujących przepisów, jeżeli firma delegująca nie złoży deklaracji A1.
 
Ważne jest, aby we wszystkich państwach członkowskich równe traktowanie w kontekście składek na ubezpieczenie społeczne dla pracowników delegowanych było zagwarantowane. Dla osób, które pracują w dwóch lub więcej państwach członkowskich Rozporządzenie 883/2004 wyraźnie stanowi, że do celów ustawodawstwa określonego zgodnie z tymi przepisami, osoby te traktowane są "tak jak gdyby wykonywały każdą swoją pracę jako pracownik najemny lub na własny rachunek i otrzymywali cały swój dochód w danym państwie członkowskim ". Dotyczy to bardziej oddelegowanego pracownika, który prowadzi swoje działania w państwie delegującym, ale wykonuje również pracę na rzecz swojego pracodawcy w państwie przyjmującym, ale ciągle podlega legislacji państwa delegującego. 
W celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów dot. kwestii socjalnych i tym samym uniknięcia sytuacji, które mogą prowadzić do powstania niezamierzonej przewagi konkurencyjnej, koncepcja „dochodu” w odniesieniu do zasad koordynacji wymaga dalszej dyskusji. Na przykład należy wyjaśnić czy dochód uzyskany w państwie przyjmującym może być traktowany jako dochód zagraniczny, którego państwo delegujące może nie uwzględniać przy naliczaniu składek na ubezpieczenie społeczne. Taki dochód powinien być uznawany za "normalny" dochód krajowy, dla którego powinny być stosowane, bez żadnych potrąceń, właściwe przepisy państwa wysyłającego.

Ponadto uważamy, że warto poprawić transgraniczną współpracę między służbami kontrolnymi oraz zbadać czy elektroniczna wymiana informacji i danych pomiędzy odpowiednimi służbami kontrolnymi byłaby możliwa i dała odpowiedni efekt w tym zakresie. Uważamy także, że ważne jest, aby zainicjować analizę dot. samozatrudnionych w Europie w celu dowiedzenia się czy fałszywe samozatrudnienie jest częstym problemem w UE.

Wzywamy Komisję o wzięcia pod uwagę naszych opinii dotyczących delegowania pracowników. Będziemy wdzięczni, jeśli nasze wnioski zostaną uwzględnione w procesie przygotowania "rewizji" Dyrektywy o delegowaniu pracowników.

Chcemy zaprosić wszystkie państwa członkowskie do udziału w konstruktywnej dyskusji w celu zagwarantowania swobodnego przepływu usług i ochrony praw pracowniczych.

"Równa płaca za taką samą pracę", czyli kolejny cios w polskie firmy

Siedem europejskich krajów uderza w konkurencyjność naszej gospodarki. Ministrowie spraw socjalnych Austrii, Belgii, Francji, Niemiec, Luksemburga, Holandii i Szwecji wystosowali list do Komisji Europejskiej wzywając do całkowitej zmiany zasad i zaostrzenia warunków pracy tymczasowej w ramach tzw. delegowania pracowników. Uderza to bezpośrednio w polskie firmy budowlane i transportowe.

(…) Swoje żądania, które mają doprowadzić do zwiększenia konkurencyjności zachodnich firm na unijnym rynku kosztem regionu Europy Środkowowschodniej, maskują formułowanymi obawami o "dumping socjalny" i "nadużywanie swobody przepływu usług". W wielu miejscach tego szczegółowego, czterostronicowego listu nie ukrywają jednak, że chodzi o konkurencję między firmami.

Więcej na stronie RMF24 w korespondencji z Brukseli