W dniach 26-27 listopada 2025 r. w Rzeszowie odbyła się kolejna edycja konferencji ,,Granica polsko-ukraińska. Szansa czy bariera rozwoju?", organizowanej przez Polsko-Ukraińską Izbę Gospodarczą. W wydarzeniu wziął udział prezes ZMPD Jan Buczek, który uczestniczył w panelu ,,Umowa transportowa UE-Ukraina".

Na wstępie prezes ZMPD przypomniał wszystkim zebranym o ogłoszonym przez ONZ, a obchodzonym 26 listopada już po raz trzeci światowym Dniu Zrównoważonego Transportu. – Dziękuję wszystkim, którzy wnoszą wkład w budowę nowoczesnej, odpowiedzialnej mobilności – powiedział Jan Buczek.

Prezes ZMPD pokrótce wspomniał o powodach podpisania 29 czerwca 2022 r. umowy UE-Ukraina. Tymczasowa liberalizacja transportu drogowego pomiędzy Ukrainą a krajami Unii Europejskiej była spowodowana rozpoczęciem wojny przez Rosję i zablokowaniem portów morskich na Ukrainie. Wywóz ukraińskich produktów rolno-spożywczych drogą lądową był priorytetem i potrzebą chwili. – Dla nas było oczywiste, że tego typu umowa, mimo że znosi wszelkiego rodzaju kontyngenty i uwalnia rynek, jest bezdyskusyjną koniecznością – przypomniał ówczesne, powszechne nastroje szef Zrzeszenia.

Umowa, kilkukrotnie już przedłużana i tylko lekko modyfikowana (obowiązuje do 31 marca 2027 r.), z czasem stała się jednak źródłem tarć między polskimi a ukraińskimi przewoźnikami. W tym miejscu warto się zatrzymać i przypomnieć podstawowe fakty – po to, by móc obiektywnie skonfrontować obecny stan z historią. Otóż do czerwca 2022 r. na podstawie umowy bilateralnej, w przewozach między Ukrainą a Polską obowiązywały limity zezwoleń. Jak przypomniał prezes ZMPD, w pewnym momencie ich kontyngent wynosił ponad 200 tys. zarówno dla jednej jak i dla drugiej strony. Problem polegał na tym, że Polacy wykorzystywali zaledwie 25% przeznaczonej dla nich puli. Dlatego w 2019 r. doszło do podpisania porozumienia zmniejszającego limit zezwoleń do 160 tys. To spowodowało wzrost udziału polskich przewoźników do nieco ponad 40 proc. Tymczasem dziś, jak wynika z oficjalnych danych, ukraińsko-polską granicę przekracza rocznie szokująca wręcz liczba ponad miliona ukraińskich pojazdów ciężarowych.

Prezes ZMPD Jan Buczek nie owijał w bawełnę. – Ukraińscy przewoźnicy błyskawicznie wyczuli szansę dla siebie i zamiast wywozić płody rolne, zaczęli wyjeżdżać z Ukrainy pustymi ciężarówkami po to, żeby przewozić komercyjne ładunki. Ukraińcy nie tylko zalali Europę tańszymi przewozami, lecz także wypchnęli unijnych transportowców ze swojego rynku – przypomniał szef Zrzeszenia. – Nasze koszty często są wyższe niż rynkowe oferty za transport, podczas gdy ukraińscy przewoźnicy na tym rynku nieźle zarabiają! Praktycznie rzecz biorąc jedynie firmy wyspecjalizowane w konkretnych przewozach, które świadczą usługi dla swoich stałych klientów, są w stanie jakoś się utrzymać na tym rynku. Pozostałe nie wytrzymały presji cenowej. Dzisiaj nasz udział na rynku ukraińskim wynosi zaledwie około 7 proc. Stąd biorą się nasze oczekiwania na przywrócenie regulacji, które wyrównają szanse i pozwolą polskim przewoźnikom wrócić na ukraiński rynek – powiedział Jan Buczek. – Rozumiemy potrzeby humanitarne związane z prowadzeniem wojny. Zabezpieczeniiu tych potrzeb służyła umowa UE-Ukraina i o tym rodzaju przewozów nie dyskutujemy. Ale chcemy uczestniczyć na rynku przewozów komercyjnych i to nie może wywoływać żadnego zdziwienia! – dodał Jan Buczek.

Niestety, administracja europejska nie przyjmuje tego typu argumentów. Zmiany w umowie UE-Ukraina mają tak naprawdę jedynie kosmetyczny charakter. – Proszę mi powiedzieć, jaką zaporą dla zwiększenia ekspansji ukraińskich przewoźników na europejskim rynku stanowi posiadanie nalepki na szybie czy też kopii zaświadczenia, że kierowca jedzie po jakiś ładunek? – pytał retorycznie wzburzony szef ZMPD. – Z niecierpliwością czekamy na moment, kiedy ta umowa wreszcie się zakończy. Dziś polscy przewoźnicy mają koszty na niemożliwym już do obniżenia poziomie, a cena na rynku jest jeszcze poniżej tego poziomu – dodał prezes ZMPD. Zwracając się do bezpośrednio po Prezydenta Zrzeszenia przewoźników ASMAP Ukraina Wołodymyra Balina, powiedział: – Między nami nie ma personalnego konfliktu, ale reprezentujemy swoich przewoźników i dbamy o ich interesy. Jaką masz radę dla tych, którzy zostali wypchnięci z ukraińskiego rynku? Nie mówię tu o przewozach o znaczeniu militarnym czy humanitarnym, bo one powinny być dalej realizowane bez żadnych ograniczeń. Mówię o rynku przewozów komercyjnych. Nasi klienci mówią: chętnie byśmy wam dali zlecenie, ale ukraińscy przewoźnicy są o wiele tańsi. Nie jesteśmy w stanie przyjąć wasze ceny, co nam w takim wypadku radzisz?

– Polscy przewoźnicy nie są traktowani równo i sprawiedliwie – zgodził się z prezesem Janem Buczkiem ekspert Komitetu PUIG ds. TSL Marek Winter. – Mam okazję na co dzień współpracować zarówno z przewoźnikami polskimi jak i ukraińskimi i nie mam wątpliwości – musimy mówić o nierównowadze konkurencyjnej pod względem regulacji prawnych. Unijnych przewoźników obowiązuje chociażby Pakiet Mobilności. Z drugiej strony rynek ukraiński nadal jest bardzo chłonny, i nadal – patrzę na to z perspektywy zleceniodawcy – brakuje podwykonawców. Widzimy wyraźnie niedobór środków transportu – powiedział Marek Winter. – Dużo mówimy o regulacjach, natomiast kluczem jest skuteczność egzekwowania przepisów. Same akty prawne bez ich konsekwentnego weryfikowania i działań, które będą skutkowały ich egzekwowaniem, nie mają najmniejszego sensu. Przykładem są wdrożone rozwiązania, które w dużym stopniu mogą rozwiązać zapalne punkty, jak np. kwestia kontroli – dodał Marek Winter.

Zastępca dyrektora w Departamencie Transportu Drogowego Ministerstwa Infrastruktury Bartosz Jabłonka zwrócił uwagę na fakt, że obecna umowa UE-Ukraina bardzo ułatwiła „betonowanie” wszelkiego rodzaju przewozów przez przewoźników ukraińskich. – Umowa była przygotowana dość szybko i była reakcją na sytuację geopolityczną. Z założenia miała obowiązywać na określony czas, tymczasem była już trzykrotnie przedłużana, ostatni raz na 15 miesięcy – przypomniał przedstawiciel ministerstwa infrastruktury.

– Biorąc pod uwagę to, że Ukraina jest państwem aspirującym do Unii Europejskiej, jako resort jesteśmy za tym, by przepisy dotyczące ukraińskich przewoźników były jak najbardziej zbliżone do tych, które obowiązują wszystkich przewoźników w Unii Europejskiej – powiedział Bartosz Jabłonka. – Porównując pierwszą umowę UE-Ukraina do tych przedłużanych widać wyraźnie, że każdym razem jej treść ewoluowała. Pojawiły się zapisy, które zaczęły kształtować również wymogi po stronie przewoźników ukraińskich, jak chociażby obowiązek stworzenia elektronicznego rejestru przedsiębiorstwa, obowiązek weryfikacji, czy dany przewoźnik jest dopuszczony w Ukrainie do wykonywania międzynarodowych przewozów, pojawiły się także kwestie dotyczące obowiązku posiadania przez ukraińskich przewoźników tachografu nowej generacji i respektowania czasu pracy kierowców. Pojawiły się też elementy dotyczące naruszeń zasad całej umowy – przypominał Paweł Jabłonka.

Moderatorem dyskusji był Przewodniczący Komitetu PUIG ds. TSL Dariusz Kostrzębski.

*

Dwudniowa konferencja ,,Granica polsko-ukraińska. Szansa czy bariera rozwoju?" jest jednym z najważniejszych cyklicznych wydarzeń poświęconych funkcjonowaniu polsko-­ukraińskiej granicy oraz jej roli w rozwoju współpracy gospodarczej, logistycznej i infrastrukturalnej między Ukrainą, Polską i innymi krajami Unii Europejskiej. Wydarzenie gromadzi przedstawicieli administracji publicznej, ekspertów, samorządów i przedsiębiorców.

Jej celem jest ocena funkcjonowania przejść granicznych, przedstawienie propozycji usprawnień oraz prowadzenie merytorycznego dialogu między przedsiębiorcami, instytucjami finansowymi i służbami administracji publicznej – zarówno po stronie polskiej, jak i ukraińskiej.

Kolejna konferencja Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej z cyklu konferencji "Granica" zapowiedziana jest za rok, również w Rzeszowie.

Opr. ZMPD/DWSK/PG